Tarihin tozlu raflarından çıkan 1932 yılına ait bir telgrafdaki “yengen gülcemalde”ifadesinden yola çıkarak

çok ilginç bir yolcu gemisinin hikayesine ulastım.

İnebolu sahili.

Bu resmi çeşirtli platform larda bu güne kadar gördünüz. Ama ismini ve efsanesini yeni öğrendim. Sizlerle paylaşmaya çalışacağım.

Geminin ismi GÜLCEMAL.

1875 yılında Belfast’da ingilizler için yapılır.Aynı tersanede daha sonraki yıllarda TİTANİK yapılacaktır.

220 sefer yapar 60 bin göçmen taşır.Oldukça hızlıdır.15 mil yapar 7 gün 15 saatte  Amerikaya varır.Alt taraftaki anbarlarında 1500 kişilik( koğuş sistemi) yatak bulunur.250 adet 1.ci sınıf kamarası vardır.Bu lüks kamaradaki yolcular için her türlü konfor düşünülmüş olup her gün lokantasındaki masalara taze çiçek konmaktadır.Çünkü geminin bir bölümüne bahçe yapılmış çiçek yetiştirilmektedir.Konfor bununlada kalmaz her sabah kahvaltıda taze süt de bulunmaktadır.Tahmin ettiğiniz gibi GEMİDE İNEK BESLENMEKTEDİR.

Bu ayrıntı gemiyle Amerikaya giden Ubeydullah efendinin hatıralarını yazdığı kitapta söz edilmektedir.Rahmetli Barış Mançodan duyduğum:”SÜTÜ SEVEN YANINDA İNEK TAŞIR “sözü meğer gerçekmiş.Ben hayal sanırdım.

Gülcemal’in bordasında İnebolu denk kayıkları.

Günde 85 ton kömür yakan (pervanesinin çapı 7 metre ve dakikada 52 devir yapıyor) gemi 1911 yılında Osmanlı seyri sefain idaresine satılıyor.

İlk seferini Osmanlı askerlerini Yemene taşıyarak yapıyor.Defalarca hacıları Ciddeye taşıyor.Sultan Reşadı Rumeliye,İnönüyü Lozandan Türkiyeye taşıyor.Atatürk de defalarca seyahat ediyor.Rumların ve Türklerin mübadelesinde görev alıyor.1.Cİ DÜNYA SAVAŞINDA Çanakkale’ye İstanbul’dan asker taşırken Marmaraya sızan ingiliz denizaltısı tarafından torpilleniyor.Alemdar yedeğinde İstanbu’a çekilip iki sene tamir görüyor.

Gülcemal Sinop’tan sonra dönüş yolunda İnebolu önlerine gelmiş.İstanbul’a avdet etmek üzere yük ve yolcu alıyor.

Artık GÜLCEMAL her hafta Karadenizdeki bütün limanlara uğrayarak sefer etmekte o yıllarda yaşayan bir çok insanda silinmez hatıralar bırakmaktadır.Birçok şair Gülcemal’ı gördüğünde kendini şiir yazmaktan alamamış.Adına şiirler yazılmış.Resimleri berber dükkanlarının aynalarının üstüne asılırmışki insanlar hayal kursunlar diye.Anadolu’daki gelin sandıklarının dışına bile Gülcemal’in resmi yapılmış.Eskiden karpuzu oyarak fener yapılırmış.Dışında sivri bıçakla Gülcemal’in resmi kazınırmış.

Başlangıçtaki telgraf elimize geçince işte böyle bir hikayenin içinde buldum kendimi.Tüccar baba oğluna ticari bilgiyle beraber, yengesinin  geldiğini haber veriyor.

Son hikaye de şu;

Doğu Karadeniz’de bu efsane gemiye binenlerin hastalıklarının geçtiği rivayet olunmaya başlamış.Gemi Limana geldiğinde hastasını kapan sandala bindirip geminin etrafında tur attırırmış.Tabi hastalık iyileşirmi.Hasta sahipleri”,inanmayın bu hurafeye “diyenlere kızar geminin dönüşünü beklerler,ve Haçan yanlış yaptuk galiba deyip bu sefer ters taraftan tur attırılarmış.

1937 yılında son seferinden sonra Haliç’e çekilmiş ve 1950 yılında sökülmek üzere İtalyanlara satılmış.Geriye bu hatıraları kalmış.80 yaşının üzerindeki İnsanlar Gülcemal’i hatırlıyorlar.20-30 yıl öncesine kadarda Karagülle sokağındaki berber Mehmet Ali’nin dükkanındaki Gülcemal resmini sanki bende hayal meyal hatırlıyorum.

İstanbul deyince aklıma Gülcemal gelir

Anadolu’da toprak damlı bir evde

Gülcemal üstüne türküler söylenir

Süt akar cümle musluklarından,

Direklerinde güller tomurcuklanır.

Anadolu’da,toprak damlı bir evde çocukluğum

Gülcemal’le gider İstanbul’a

Gülcemal’le gelir

Bedri Rahmi Eyüboğlu.